Dünyada dijital dönüşümün; tüketici, otomotiv, lojistik, enerji, tele-iletişim, medya, madencilik, kimya gibi diğer sektörlerle beraber “toplam net ekonomik faydasının yaklaşık 30 trilyon Dolar” olacağı tahmin edilmektedir. Dijital dönüşümün en temel teknolojilerinden olan nesnelerin internetinin 2025 yılı itibarıyla yaratacağı ekonomik değerin “yılda 4 ile 11 trilyon dolar” arasında bir miktara ulaşması beklenmektedir.
Bu beklentileri dikkate alan ve 11. Kalkınma Planın beş temel ekseninden biri olan rekabetçi üretim ve verimlilik, her sektöre uygulanacak yatay politika sektörleri açısından ele alınmış dijital dönüşüm, hızlandırıcı bir politika olarak görülmüştür. Yine yatay eksende, kritik teknolojiler olarak, bu projede katkı yapılması planlanan teknolojilerden olan yapay zekâ, nesnelerin interneti, artırılmış gerçeklik, büyük veri, sensör teknolojileri ve robotik sayılmış, bu teknolojilerin geliştirilmesi için üniversite-sanayi işbirliğinin destekleneceği vurgulanmıştır.
Bu kapsamda Boğaziçi Üniversitesi Endüstri 4.0 Projesi çerçevesinde proje ortakları olan İstanbul Dudullu Organize Sanayi Bölgesi (İDOSB) ve İstanbul Sanayi Odası (İSO) üyesi 100 sanayi kuruluşunun dijital dönüşüm değerlendirmesi yapılarak hazırlık seviyesi belirlenmesi önemli bir kazanım olmuştur. Boğaziçi Üniversitesi Endüstri 4.0 Platformu tarafından hazırlanan 2019-2020 Sonuç Raporu”, aynı zamanda Küçük ve Orta Büyüklükte İşletme (KOBİ) ölçeğinde olan kuruluşlar için bir yol haritası oluşturmaktadır.
“Türkiye’de Dijital Dönüşüm Değerlendirme Aracı: (D3A)” yol haritası, Endüstri 4.0 hedefleri için gerekli teknolojik yetkinlikleri “pazar”, “ürün”, “süreç” ve “değer ağı” kriterlerine göre tanımlamış, KOBİ’lerin dijital işler, ileri imalat yöntemleri, enerji ve ileri elektronik alanlarında iş birliğini artıracak fırsatları belirlemeye çalışmıştır. Şirketlerin dijital dönüşüm sürecini ise, vizyon oluşturma, yol haritası oluşturma ve uygulama projeleri oluşturma olarak üç aşama ile kapsamıştır. Hızlandırıcı bir politika aracı olarak “D3A”, değerlendirmelerini 5 seviyeli bir olgunluk ölçüsüyle belirlenmiştir:
Başlangıç: Endüstri 4.0 vizyonu zayıf olanlar,
Yönetilen: Yapısal Endüstri 4.0 vizyonu bulunan, ihtiyaçlarını müşteri gruplarına göre tespit etmiş, ancak projelerini önceliklendiremeyenler
Tanımlanmış: Yeterliliklerin göz önünde bulundurulduğu, değer önerilerinin tanımlandığı Endüstri 4.0 stratejisi belirlenmiş, projeler değerlendirilmiş,
Dönüşüm: Net olarak belirlenmiş Endüstri 4.0 hedefleri gerekli kaynak ve yetkinliklerle detaylandırılarak hayata geçirilmiş projelere dönüştürülmüş, Detaylı İş Modeli: Geleceğin Endüstri 4.0 risklerinin de dikkate alındığı projeler ile yeni iş modelleri geliştirilmiş ve işletmenin tamamına yayılmış durum.
D3A raporu, TÜSİAD’ın 2017 yılında yaptığı “Türkiye’nin Sanayide Dönüşüm Yetkinliği” araştırma raporunda “108 teknoloji kullanıcısı şirket yerli tedarikçilerin olmadığını/bulunamadığını ve 110 teknoloji tedarikçisi şirketin de talep düşüklüğünü gidermeyi” de amaçlayan değerli bir çalışmadır. Bu çalışma ile; Türkiye’nin dönüşüm yarışında kalıcı ve hızlı olması için: yatırımları hedefe göre yönlendirmek, geleceği bugünden şekillendirmek ve değeri Türkiye’de yaratmak adımlarını kapsayan bir yol haritası önerilmektedir.
Sonuç olarak; Dijital Dönüşüm Değerlendirme Aracı (D3A) olarak adlandırılan endeks, çalışmanın odağına İstanbul Dudullu Organize Sanayi Bölgesi şirketlerini almış, pilot görüşmeler yapmış, farklı alanlardaki ölçümleyici soruları test ederek üç temel amaca hizmet etmiştir:
Dönüşüm ihtiyacını tespit etmek,
İhtiyacın karşılanıp karşılanmadığını takip etmek,
Dönüşümün yarattığı faydayı ölçümlemek.
Patenti alınan bu çalışmada; dijital stratejilerin belirlenmesi, teknolojiler içerisinden kolay erişilebilen, hızlı uygulanabilen ve kar üzerinde yüksek etkisi olan yatırımların önceliklendirilmesi (endeksleme çalışması), nitelikli iş gücünün oluşturulması (diploma ve sertifika programları), veri güvenliği, gerekli bağlantı standartlarının tanımlanması (politikalar), teknolojik altyapının kurulması ve sanayide dijital dönüşüm ekosisteminin oluşturulmasının (ekosistem, ‘Teknoloji Deneyimleme Merkezi’) büyük önem taşıdığı belirtilmiştir. Yapılan kümeleme analizi ile veriden öğrenilen tavsiyeler KOBİ’lerin dijital dönüşümüne hız katmıştır.
KOBİ’ler için geliştirilen Dijital Dönüşüm Değerlendirme Aracı (D3A) ile, organizasyonel yapı, müşteri yönetimi, ürün geliştirme, tedarik zinciri yönetimi ve üretim yönetimi başlıkları altında, veri ve Endüstri 4.0 teknolojilerinin kullanımı başarı ile sorgulanmıştır. Adına “dijital dönüşüm” dediğimiz bu dönüşümü gerçekleştirmek, büyük global şirketler için bile uzun süreli değerlendirme ve planlama projeleri ile büyük yatırımlar isterken, Dijital Dönüşüm Değerlendirme Aracı (D3A) sayesinde “yeni dijital teknolojileri araştırmak, planlamak, uygulamaya koymak ve kullanmak, yeni bir bakış açısı ve yetkinlik seti” geliştirilmiştir.